ABS
ABS Nedir: ABS frn sistemi Anti Lock Braking System olarak adlandırılır. Kilitlenmeyen fren sistemi anlamındadır.
ABS nin Çalışma Prensibi: Frene basıldığında tekerleklerin kilitlenmemesine, frene basıldığı halde direksiyon hakimiyetini kaybetmeme prensibine dayanır. Zira kilitlenmiş ve kızaklama dediğimiz şekilde sürüklenen bir araçta direksiyon hakimiyeti kaybolur. Ara.merkez kaç kuvveti, zemin, rüzgar gibi dış etkenlerle dinamiğini kaybeder. Frenin bırakılıp tekrar tekerleklerin dönmeye başlaması ile ters dinamik etkisiyle merkez kaç kuvveti ani yön değiştirir. Merkez kaç kuvvetinin sürtünme katsayısından yüksek olması sebebiyle de araç takla atar.
ABA fren sisteminde ise bu dezavantajlar ortaya çıkmaz. Frene basma ile tekerleklerin kilitleneceği anda elektronik ortamda frenler serbest bırakılır ve bu tekerlekleri tekrar dönmesi devamında tekrar tekerde kilitlenme anı ve tekrar frenin bırakılması şeklinde araç tamamen durana kadar devam eder.
ABS Arızaları: ABS fren mekaniği karmaşık olman bir mekanik yapıya sahiptir. Tekerlekleri dönüş sayısı ile aracın reel hızı arasındaki denge ve ahengi sayan elektronik okuyucunun tetiklemesine bağlı bir sistemdir. Bu nedenle arızalar daha çok bu elektronik sistemlerden kaynaklanır. En çok görülen arıza sistemi ise yağışlı havalarda bu sensörün ıslanması ve işlevini yerine getirememesi nedeni ile olur. Bu yüzden araç üreticileri bu sensörün sıvı ile temasının zor olduğu yerlere koymalıdır. Buna rağmen bir çok bilindik markalarda dahi bu sensör ve elektronik aksamların kolayca ıslanacağı yerlere koyduğuna tanık olmaktayız
ABS Tarihi: ABS fren sistemini ilk yapan Alman Voisin firmasıdır. Tekerleklerin dönüş hızı ile aracın reel hızı arasındaki koordinasyonu dengeleme prensibiyle harekete geçmiştir. Bu fren sistemi 1950 li yıllarda bazı uçaklarda da kullanılmıştır. 1978 yılında Mercedes ve BMW markaları bu fren sistemini kullanmışlardır. Şunu da unutmamak gerekir günümüzde kullanılan bir çok marka araçların kullandığı ABS sistemlerinde kalite farkı vardır. ABS ninde birçok dezavantajları nedeniyle bir çok marka belli bir hızın altında ABS sistemini devre dışı bırakmıştır.
Abs sistemi ve Fren Mesafesi: Bilinenin aksine ABS fren mesafesini kısaltmaz. Araçta nasıl bir donanım olursa olsun aracın durması belli fizik kuralları dahilindedir. ABS sadece aracın kaymasına ve direksion hakimiyetinin kaybedilmesinin önüne geçer. ABS sisteminde belirli aralıklarla tekerlekler serbest bırakılmaktadır. Bu serbest bırakılma esansında da araç hız-mesafe fizik kuralları gereği belli bir mesafe kat etmektedir. Bu mesafe süresi kadar da aracın durma mesafesi uzamaktadır.
“Abi arabamda ABS var. Frene bastığım gibi küt diye durduruyor.” Cümlesi arabasının havasını attırdı ancak tüm fizik kurallarını alt üst etti. Nicola Tesla bu cümleyi duysa fizikçi olduğuna utanırdı.
ABS Anti Blockade System kısaltılmış halidir. Yani frenleme anında lastiklerin kitlenmesini önleyen, lastikler kitleneceği anda devreye girip freni bıraktıran, hemen akabinde tekrar freni devreye sokan bir sistemdir.
Amacı duruş mesafesini kesinlikle kısaltmak değildir. ABS nin amacı frenleme esnasında güvenli bir duruş, direksiyon hakimiyetini kaybetmemek ve frenleme esnasında direksiyon manevrası da yapabilmemizi sağlamaktır. Zira kitlenmiş ve kaymakta olan bir aracın direksiyonunu ne yöne çevirirsek çevirelim araç direksiyona cevap vermez.
ABS li fren sistemi tekerin her kilitlenmesinde saniyede yaklaşık 20 defa (markalara göre değişkendir) freni bırakmakta ve araç serbest kalmaktadır. Bu serbest kalma da da araç bir miktar daha yol kat etmektedir. Genel kanının tam aksine ABS fren sistemi durma mesafesini uzatmaktadır. Bazı markalar bu uzatmayı minimize etmek için belli hızların altında ABS yi devre dışı bırakan sistemler üretmişlerdir. Ne derece sağlıklı olduğu tartışılabilir. Çünkü bu markalar saatte 60 km nin altındaki hızlarda ABS yi devre dışı bırakmışlardır. 60 km/h hızla giden metal ile meydana gelecek bir çarpışmadan çıkan kinetik enerji insanı öldürmeye yetecek güçtedir.
Vel hasıl arabamın markası şu frenimin markası bu. Bunları geçelim ve iyi bir direksiyon eğitimi ile bilinçli bir şoför olalım. Annelerimizin bir nasihatı vardır. “Yavrum biraz daha yavaş”